Procedura profilaktyki epidemicznej w zakładzie pracy
Punktem wyjścia do przygotowania procedury jest zapoznanie się z Tymczasowym zaleceniem dla pracodawców w związku z koronawirusem SARS-CoV-2 na stronie: https://www.gov.pl/web/zdrowie/tymczasowe-zalecenia-dla-pracodawcow-w-zwiazku-z-koronawirusem-sars-cov-2.
Nie ulega wątpliwości, że powinny zostać przyjęte rozwiązania zmniejszające ryzyko zakażenia oraz procedura postępowania w przypadku podejrzenia występowania zarażenia u pracownika lub innej osoby znajdującej się na terenie zakładu pracy.
Pamiętajmy o dwóch podstawowych założeniach:
- Zapisy nie mogą mieć dyskryminującego charakteru.
- Działania powinny być zgodne z zasadami przetwarzania danych osobowych.
Przy opracowywaniu procedury ważną lekturą powinny być zapisy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.
Procedura powinna być dostosowania do specyfiki konkretnego zakładu pracy. Nie powinna nadmiernie utrudniać pracy. Zapisy muszą być możliwe do realizacji a przede wszystkim wskazana jest kontrola sposobu jej przestrzegania. Celem procedury nie powinno być dostosowanie się do aktualnych przepisów i wytycznych epidemicznych lecz podjęcie świadomych i celowych działań zmierzających do zminimalizowania ryzyka zakażenia.
Państwowa Inspekcja Pracy wydała zalecenia w sprawie bezpiecznego powrotu do pracy (https://www.pip.gov.pl/pl/wiadomosci/109995,bezpieczny-powrot-do-pracy-zalecenia-panstwowej-inspekcji-pracy.html). Wskazano w nich między innymi, że podobnie jak w normalnych warunkach pracy, także w czasie obowiązywania ograniczeń zapobiegających rozprzestrzenianiu się koronawirusa identyfikacja zagrożeń fizycznych, biologicznych, chemicznych, a także psychospołecznych oraz prawidłowo przeprowadzona ocena ryzyka w środowisku pracy to punkt wyjściowy w zarządzaniu bezpieczeństwem i higieną pracy (BHP). Rodzaje środków koniecznych do zastosowania można sklasyfikować jako eliminujące zagrożenia (np. zmiana organizacji pracy – większy udział pracy zdalnej, jeśli to możliwe), a jeśli nie jest to możliwe – minimalizujące zagrożenia i oddzielające zagrożenia od pracowników poprzez:
- środki techniczne (środki ochrony zbiorowej, np. obudowy pleksiglasowe, oddzielanie stanowisk pracy przegrodami); należy unikać elementów, które nie są zwarte lub mają przestrzenie, takich jak rośliny doniczkowe, lub które stwarzają dodatkowe ryzyko, np. potknięcia się pracownika, czy upadku przedmiotu. Jeśli nie można zastosować przegrody, należy zapewnić dodatkową przestrzeń między pracownikami (odstęp min. 1,5 m.); konieczne jest dbanie o sprawną i wydajną wentylację pomieszczeń pracy,
- środki organizacyjne (np. zmianowość na stanowiskach pracy, zwiększenie czasu trwania i ilości przerw w pracy, kierowanie tylko wykwalifikowanych pracowników do wykonania określonej pracy),
- środki ochrony osobistej (np. półmaski FFP2 i FFP3, N95 itp.),
- środki behawioralne (np. obserwacje przestrzegania reguł i wytycznych kierownictwa, nadzór nad pracownikami),
- działania przeciwepidemiczne (np. zapewnienie środków do dezynfekcji rąk i elementów środowiska pracy – blatów, klamek, poręczy, wyposażenia technicznego np. wspólne drukarki i kopiarki; zwiększenie częstotliwości sprzątania pomieszczeń pracy, a przede wszystkim pomieszczeń higieniczno – sanitarnych; przypominanie o zasadach higieny – praktyczne informacje rozmieszczone w ogólnodostępnych miejscach zakładu pracy, dostępne na stronach internetowych m.in. Państwowej Inspekcji Sanitarnej).
W wytycznych wskazano uwagę na edukację w zakresie profilaktyki. Przy wejściu do zakładu pracy i w innych widocznych miejscach należy umieścić plakaty zachęcające do pozostania w domu w przypadku choroby, informujące o zasadach, które należy stosować podczas kasłania i kichania oraz o zasadach higieny rąk i wytyczne dotyczące korzystania z maseczek i rękawiczek, jeśli pracownicy muszą je nosić.
Wydaje się w ramach takiej właśnie profilaktyki celowe jest udostępnienie termometru i nakłanianie pracowników do samodzielnego mierzenia temperatury. W przypadku podejrzenia choroby powinno być pomieszczenie pozwalające na izolację pracownika do czasu zorganizowania transportu do miejsca zamieszkania lub ośrodka zdrowia.
Zapewne większą uwagę trzeba będzie zwracać na powstrzymywanie się od świadczenia pracy w przypadku objawów chorobowych. Do tej pory częstą praktyką było przychodzenie do pracy po zażyciu podstawowych lekarstw zwalczających objawy przeziębienia. Z wiadomych powodów takie postępowanie nie powinno być akceptowane przez samego pracodawcę, jak również współpracowników. Postawa „przodownika pracy” powinna zostać zastąpiona wzorcem „odpowiedzialnego obywatela”.
Przygotowanie procedury powinno być efektem pracy specjalistów z różnych branż, szczególnie: prawnika, specjalisty ds. bhp oraz osoby odpowiedzialnej za ochronę danych osobowych.
